Инклюзивті білім беру балаларда аутизмнің дамуына ықпал етпейді
Қазақстандықтар әлемдік үкімет аутистік спектр аурулары бар балалар санын арттыру үшін инклюзивті білім беруді әдейі ілгерілететіні туралы бейнежазбаны талқылауда. Сыныпта ерекше қажеттіліктері бар баланың болуынан қалғандары стресс алады, бұл аутизмнің даму мүмкіндігін арттырады. Бұл жалған.
Бұл теорияның неге толығымен ғылымға қарсы екенін түсіну үшін терминологияны түсіну керек. Сонымен, инклюзивті білім беру – бұл физикалық, зияткерлік, әлеуметтік, эмоционалды, тілдік және басқа да ерекшеліктерге қарамастан, әр адамға жалпы білім беру мекемелерінде оқуға мүмкіндік беретін оқыту нысаны.
Аутизм спектрінің бұзылуы (АСБ) балалар аутизмін, ерте нәрестелік аутизмді, атипті аутизмді, Каннер аутизмін, жоғары функционалды аутизмді, Аспергер синдромын және басқа диагноздарды қамтиды. Олардың барлығы нейроонтогенетикалық бұзылулар, яғни туа біткен және қабылданған аурулар.
Тиісінше, балалық шақта да, ересек болғанда да аутизмді жұқтыру мүмкін емес.
Қазақстанда аутистік спектр аурулары бар балалар инклюзивті білім беруді енгізу бағдарламасы шеңберінде жалпы білім беретін мектептерде оқи алады. Бұл ретте әдеттегі сыныпта оқитын ерекше қажеттіліктері бар балаға тьютор бекітіледі. Бұл психикалық немесе физикалық дамуында а
уытқулары бар балаларға көмектесетін арнайы дайындалған адам.
Инклюзивті сыныптарда сабақ беретін мұғалімдер де арнайы дайындықтан өтеді. Бұл ретте мектеп ғимараттары пандустармен, лифтілермен және ерекше қажеттіліктері бар оқушылар үшін қажетті өзге де жабдықтармен жарақталады.
Зерттеулер көрсеткендей, инклюзивті білім мүгедек балаларға қоғамда жақсы бейімделуге көмектеседі, ал дені сау балаларда эмпатия мен жанашырлық сезімін қалыптастырады. Сонымен қатар, инклюзия тірек-қимыл аппараты бұзылған балаларға мектепке баруға және жақсы білім алуға мүмкіндік береді. (https://nbacl.nb.ca/module-pages/inclusive-education-and-its-benefits/)
Қазақстанда инклюзивті білім берудің өзекті мәселелерін ілгерілетумен және зерттеумен Ы. Алтынсарин атындағы ұлттық білім академиясы айналысады.
– Инклюзия қоғамда қандай да бір айырмашылықтар бойынша кемсітушілікке және бөлінуге жол бермеуге ықпал етеді. Сондай-ақ, инклюзия БҰҰ-ның Бала құқықтары туралы Конвенциясында талап етілгендей, барлық балалар үшін білімнің қол жетімділігіне ықпал етеді (28-бап). Бұл қоғамның дамуының көрсеткіші ретінде де маңызды. Қазақстанда ұлты мен тілі бойынша айырмашылыққа қатысты проблемалар жоқ, бізде 125 этникалық топ бейбіт өмір сүруде. Қазіргі уақытта Қазақстанда азаматтық сектор белсенді дамып келеді және азаматтар өмірлік қиын жағдайға тап болған отбасыларға көмектеседі. Инклюзивті орта құруды көздейтін инклюзия барлық балалардың білім алу жолында кедергілердің болмауы үшін маңызды деп ойлаймын, – деді Ы. Алтынсарин атындағы инклюзивті білім беруді дамыту орталығының сарапшысы, ғылым докторы, Ұлттық білім академиясының өкілі Әйгерім Мұсабалинова.
Айта кетейік, инклюзивті білім беру алғаш рет Скандинавия елдерінде 1970 жылдары қолданыла бастады. Мамандар аутистік спектр бұзылулары бар балалар саны мен осы оқыту форматтары арасындағы өзара байланысты анықтаған жоқ. Сондай-ақ, балаларда АСБ-мен ауыратын баламен бір сыныпта болу нәтижесінде аутизм дамыған жағдайлар тіркелген жоқ.
Қорыта айтқанда, инклюзивті білім — бұл әлемдік Үкіметтің психикалық ауытқулары бар адамдар санын арттырудың құпия жоспары деген теориялар ғылымға қайшы және негізсіз.
