Жалған: «Сағыз ингредиенттері миға енеді»
Қазнетте сағыз туралы тағы бір фейк ақпарат таралуда. Оның құрамындағы заттар шайнаған кезде адамның миына еніп, бұзады екен. Анықтайық.
Аспаргин
Видео авторы сағыздың құрамында аспаргин немесе E934 бар дейді. Аспаргин қышқылы тағамдық қоспалар тізіліміне өздігінен болған емес. ДДҰ және БҰҰ Азық-түлік және ауылшаруашылық ұйымы әзірлеген Халықаралық азық-түлік стандарттарының тізімінде де Е934 қоспасы жоқ.
Аспаргин қышқылы қант алмастырғыш аспартамның құрамында болады. Ал бұл тамақ өнімдерінде қолдануға рұқсат етілген E951 қоспасы. Ол жасанды тәттілендіргіш ретінде қолданылады.
Сонымен қатар, аспаргин қышқылы адам ағзасында да түзіледі. Сондай-ақ, картопта, қызанақта, сиыр етінде, жержаңғақта және т.б. болады. Бұл тағамдардың бірі құрамында аспаргин қышқылы болғандықтан миға теріс әсер ететінін дәлелдейтін бірде-бір зерттеу жоқ.
Сорбитол
Видеода бас ауруын, іштің кебуін, бүйрек ауруын тудырады деп айтқан сорбитол да табиғи тәттілендіргіш болып табылады. Ол глюкозадан синтетикалық жолмен алынады. Оны өнімдерге, медициналық препараттарға, ауыз қуысына күтім жасау құралдарына қосады. Сорбитол қасиетіне байланысты қандағы қант деңгейін жоғарылатпайды. Сондықтан оны диабетиктерге тағайындайды.
Сонымен қатар, бұл алма мен алмұрттың, қара өрік пен мейіздің, өрік пен шабдалының табиғи компоненті. Бірқатар ғылыми зерттеулерде сорбитол қолдануға қауіпсіз деп танылды. Дегенмен, АҚШ-тың Азық-түлік және дәрі-дәрмек сапасын қадағалау басқармасы (FDA) бұл тәттілендіргішті шамадан тыс тұтынудан сақтандырады және оны күніне 30 грамнан артық жемеуге кеңес береді. Оның жанама әсерлерінің бірі асқазан-ішек жолдарының бұзылуы, өйткені сорбитол аш ішекте толық сіңірілмейді.
Маннит
Маннитке тоқталған роликтің авторы оның миға химиялық заттарды тасымалдау үшін қолданылатынын айтады. Маннит (басқаша маннитол) – қант тобынан алынған спирт. Фармацевтикада көбінесе негізгі емес, көмекші зат ретінде қолданылады. Дәрігерлердің айтуынша, ол кейде жарақаттан мидың ісінуін тиімді басады. Бірақ оны емдеуде қанша уақыт қолдануға болатыны белгісіз.
Сондай-ақ, маннитолды бассүйек ішіндегі қысымы жоғары науқастарға тағайындайды. Осыған қатысты зерттеулер 2023 жылдың қаңтарында АҚШ Ұлттық биотехнологиялық ақпарат орталығының порталында жарияланды.
Тамақ өнеркәсібінде маннитол тәттілендіргіш және қоспа ретінде қолданылады, бұл сүт және басқа өнімдерде түйіршіктердің пайда болуына жол бермейді. Оны сағызға да қосады. Оны тұтыну нормасы тәулігіне 20 грамнан аспайды.
Аспартам
Видеода аспартам шашыраңқы склероз бен деменцияға әкеледі делінген. Бірақ бұған бірде-бір дәлел келтірілмейді.
Аспартам – дәм күшейткіш және жасанды тәттілендіргіш. Тағамдық қоспалар тізіліміндегі нөмірі E951. Пісірілген өнімдерде, алкогольсіз сусындарда, дәрі-дәрмектерде қантты алмастырады.
2023 жылы ДДҰ аспартамды канцерогенді зат деп танығаны туралы фейк тарады. Ол қатерлі ісік ауруын тудырады екен. Бұл жалған. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы аспартамды «ықтимал канцерогенді зат» деп атады. Бұл ол онкологияға әкелуі мүмкін дегенді білдірмейді. Ең бастысы – тұтынудың рұқсат етілген мөлшерін сақтау. ФАО/ДДҰ-ның тағамдық қоспалар жөніндегі бірлескен сараптама комитетінің мәліметінше, тәулігіне дене салмағының әр кг-на 40 мг тұтынған жөн. Түсіндіріп өтейік: нормадан асып кету үшін салмағы 50 кг адам екі литрден астам газдалған сусын ішуі керек. Ғалымдар тұтыну шегін асырмаса, аспартам балалар үшін де қауіпсіз екенін дәлелдеді.
ВНТ
Бөтелкедегі гидрокситолуол (ВНТ) – сұйықтықтар мен басқа материалдардың тотығуын болдырмау үшін қолданылатын фенол туындысы. Ол антиоксидантты қоспа ретінде реактивті отында, косметикада, дәрі-дәрмектерде, өнімдерде және бальзамдау сұйықтығында болады.
АҚШ-тың Азық-түлік және дәрі-дәрмек сапасын бақылау басқармасы ВНТ затын E321 нөмірімен рұқсат етілген тағамдық қоспалар тізіміне енгізді. Сағызда ол қышқылдықты реттегіш ретінде қолданылады.
2021 жылы даниялық THINK Chemicals тұтынушылар кеңесі сағыздың 200-ден астам түріне зерттеу жүргізді. Сынақ кеміргіштерде жүргізілді. Сарапшылар E321, E320 және E271 қоспалары эндокриндік жүйеге теріс әсер етуі мүмкін деген қорытындыға келді. Еуропалық азық-түлік қауіпсіздігі агенттігі (EFSA) бұл нәтижемен келіспейді. Бір ғана зерттеу жүргізілді және оның қорытындысын адамдарға қатысты қолдануға болмайды. Егер E321 тәулігіне 1 мг/кг шемесында тұтынса, бұл ДНҚ-ның мутациясына әкелмейді.
Сплэнда
Сплэнда – сукралозаға негізделген кең таралған өнім. Ал сукралоза – жоғары қарқынды жасанды тәттілендіргіш. Ол қанттан шамамен 600 есе тәтті. Оны химиялық жолмен алады. Тағамдар дайындау үшін жақсы, себебі қызған кезде тұрақты болып қалады.
Сукралоза қант тұтынуды бақылауды қажет ететін қант диабетімен ауыратын адамдарға жақсы. Сплэнд қандағы қант деңгейін көтермейді, ал тамақ пен сусындарды тәтті етеді.
Сукралозаның тұтынуға ұсынылатын мөлшері – салмағы 70 кг адамға күніне шамамен 60 грамм.
Видео авторының айтуынша, сплэнд қатерлі ісік ауруын тудырады. АҚШ-та осыған қатысты зерттеулер жүргізілді. Тәттілендіргіштің онкологиялық аурулар тудырмайтыны дәлелденді. Сондай-ақ, жануарларда эксперименттер жасалып, нәтижесінде сукралозаның ағза да қандай да бір неврологиялық немесе репродуктивті өзгерістер тудыратыны дәлелденбеді.
Тәттілендіргіштер қалыпты мөлшерде адам денсаулығына теріс әсер етпейді. Олар құрамына кіретін сағыз ауыз қуысының жағдайын жақсарта алады. Тамақ қалдықтарын кетіреді және қышқылдарды бейтараптандырады. Видеода аталған заттардың миға енуі мүмкін екенін растайтын бірде-бір зерттеу жоқ. Демек, бұл роликке сенуге негіз жоқ, видео – фейк.
