Фейк: «Улы масалары бар дрон биологиялық қару ретінде пайдаланылады»
Telegram арнасында «Улы масаларды ауаға ұшыру жүйесі» деп аталатын патент талқылануда. Бұл – жәндіктер мен құрамында токсиндер бар жем салынған ұшу аппараты. Масалар тамақты жегеннен кейін, токсиндерді шаққанда адамға береді. Жәндіктерге толы дрон адамдарды жаппай өлтіруге арналған екен. Бірге талқылайық.
US8967029B1 патенті бар. Ол АҚШ-та 2015 жылы берілген. Өнертапқыш масаларды ауаға ұшыратын ұшқышсыз ұшатын аппаратты патенттеген. Контейнерде жәндіктер мен олар жейтін улы жем болады. Масаларды контейнерге қосылған түтік арқылы белгілі бір жерге жеткізуге болады.
Патентте пайдалануға шектеулер белгіленеді.Қондырғыны әскери мақсатта 1925 жылғы Женева хаттамасы мен 1972 жылғы биологиялық қару туралы Конвенцияға байланысты биологиялық қару ретінде пайдалануға тыйым салынған.
Health Desk порталының қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы сарапшылары бұл құрылғыны неліктен биоқару ретінде қолдануға болмайтынын түсіндірді. Заңды шектеулерден басқа, бірқатар логистикалық және этикалық мәселе бар. Біріншіден, масалар тез қозғалатындықтан, оларды белгілі бір аймақта ұстап тұру қиын болады. Екіншіден, генетикалық модификация жәндіктердің бір түрінен екіншісіне ауысуы мүмкін. Үшіншіден, зертханалық сынақтар сәтті болса да, жобаның нақты өмірде оң әсер беретініне кепілдік жоқ. Ал ең үлкен мәселе – жәндіктердің мінез-құлқына және таралу географиясына әсер ететін климаттың өзгеруі.
Ал денсаулық сақтау саласында жәндіктері бар мұндай ұшқышсыз құрылғыны сәтті қолдануға болады. Мысалы, жұқпалы аурулармен күресу үшін. 2022 жылы Oxitec компаниясы дрондарды пайдалана отырып, Флорида мен Калифорнияда жабайы ортаға генетикалық түрлендірілген масалар ұшырды. Бұл Aedes aegypti түріне жататын миллиардтаған аталық маса болды. Оларды басқаша сары безгекті масалар деп атайды. Жәндіктер Денге безгегі мен Зика вирусын тасымалдаушылар болып табылады. Мамандар масалардың геномын өміршең ұрпақ бере алмайтындай етіп өзгерткен. Осыған байланысты Aedes aegypti популяциясы азайып келеді, демек, көп адам қауіпсіздікте болады.
Мұндай патенттің болуы өнертабыстың белсенді қолданылып жатқанын білдірмейді. Кез келген адам өз идеясын патенттей алады. Масаға толы дронды ойлап тапқан Милл Кальверттің оннан астам патенті бар. Оның ішінде, «Пойыздарға арналған рельсі бар тікұшақ», «Жиналмалы оқжатар», «Инсульт тудыратын оқ» және т. б. бар.
Қорыта айтқанда, мұндай патенттің бар екені рас, бірақ оның мәтінінде құрылғының биологиялық қару ретінде қолданылмайтыны бірден көрсетілген. Демек, оны адамзатты жою үшін ешкім қолданбайды.
