Фейк: «Қатерлі ісік – бұл В17 витаминінің жетіспеушілігі»
«Қатерлі ісік деген ауру жоқ. Бұл В17 витаминінің жетіспеушілігі». Жақында танымал әлеуметтік желілердің бірінде осындай мәлімдеме тарады. Автордың айтуынша, қатерлі ісік ауру емес, В17 витаминінің жетіспеушілігінің салдары. Сондай-ақ ол адамдар бұл туралы бұрыннан біледі, бірақ пайда табуға деген құштарлықтан үндемеген дейді. Бұл рас па? Анықтайық.
Хабарлама 2018 жылы екі ғалымға онкологияны емдеудің жаңа әдісі үшін медицина саласындағы Нобель сыйлығы берілгені туралы ақпараттан басталады. Бұл рас. Америкалық Джеймс Аллисон мен жапондық Тасуку Хондзё Т-жасушаларын қолдана отырып, қатерлі ісікке қарсы иммунотерапияның революциялық әдісі үшін марапатталды. Олар пациенттің иммунитетін қатерлі ісіктермен күресетіндей етіп «реттеуге» болатынын анықтады.
Әдетте иммундық жүйе мутацияланған жасушаларды өздігінен анықтап, жояды, олардың көбеюіне жол бермейді. Алайда, обыр жасушалары бұл қорғанысты айналып өтудің жолын тапты, бұл ісіктердің тез өсуіне ықпал етеді. Аллисон мен Хондзё ашқан жаңалық иммундық реакцияны басуға кедергі келтіретін дәрілердің жаңа класын әзірлеуге негіз болды. Осының арқасында организм мутацияланған жасушалармен табиғи түрде күресе алады.
Жаңа әдіс «иммундық онкология» деп аталды. Оның дәрумендермен ешқандай байланысы жоқ екені айтпай-ақ түсінікті, өйткені хабарлама авторы оны ұсынып отыр. Ал В17 дәрумені туралы мүлдем айтылмайды.
Пост мәтінінде қатерлі ісіктің себептері де көрсетілген. Бұл – өңделген тағамдарды жеу және дәрумендердің жетіспеушілігі. Онкологияның пайда болу себептері өте көп. Ғалымдар екі негізгі факторды атайды: сыртқы ортадан пайда болатын экзогендік және организмде пайда болатын эндогендік. Біріншісіне ультракүлгін сәулелену, радиация, улы заттармен байланыс, диетаның ерекшеліктері, жаман әдеттер, вирустар жұқтыру және т. б., екіншісіне жас, отбасылық бейімділік, этникалық тиістілік, қатерлі ісікке дейінгі аурулар, иммундық жүйенің бұзылуы және т. б. жатады.
В17 дәрумені деген мүлдем жоқ. Лаэтрил мен амигдалин бар. «В17 дәрумені» ұғымын лаэтрил өнертапқыш кіші Эрнст Кребс ойлап тапты. Ол АҚШ-тың Азық-түлік және дәрі-дәрмек сапасын қадағалау басқармасының ережелерін айналып өту үшін ішінара химиялық затты витамин деп айтқан. Бірде-бір ресми фармакопея В17 витаминін мойындамайды, өйткені ол оған тән сипаттамалардың ешқайсысына сәйкес келмейді.
Амигдалин мен лаетрил дегеніміз не? Амигдалин – кейбір жаңғақтарда, өсімдіктерде және жеміс тұқымдарында кездесетін табиғи зат. Мысалы, шабдалы мен өрік дәндерінің өзегінде. Алғаш рет ащы бадамнан алынған. Лаэтрил – табиғи амигдалиннің синтетикалық түрлендірілген нұсқасы.
1950 жылдардың басынан бастап амигдалин мен лаэтрил «Лаэтрил» және «В17 дәрумені» деген сауда атауларымен шығарылды және қатерлі ісікке қарсы дәрі ретінде жарнамаланды. Қазір осы заттарды насихаттайтын сайттар мен журналдардың көпшілігі өз мәлімдемелерін расталмаған пікірлер мен жеке әңгімелерге негіздейді. Лаэтрил немесе амигдалиннің қатерлі ісік немесе кез келген басқа ауруды емдеудің тиімді әдісі екендігіне ғылыми дәлел жоқ.
2015 жылы Кокрейн кітапханасы – ғылыми зерттеулердің алтын стандарты – лаэтрил туралы жүйелі шолудың нәтижелерін ұсынды: «Лаэтрил немесе амигдалин онкологиялық науқастарға пайдалы әсер етеді деген пікірлер бүгінде сенімді клиникалық дәлелдермен расталмайды. Лаэтрил немесе амигдалиннен кейін, әсіресе ішке қабылдағаннан кейін цианидпен уланудың жанама әсерінің айтарлықтай қаупі бар. Осылайша, лаэтрил немесе амигдалиннің қатерлі ісік ауруын емдеудегі қаупі мен пайдасының арақатынасы теріс екені сөзсіз».
Амигдалин мен лаетрил қалай жұмыс істейді. Ағзаға түскен кезде олар цианид сутегін шығарады. Ол өз кезегінде цианидке айналып, интоксикацияға әкелуі мүмкін. Цианидпен уланудың белгілері: жүрек айну, бас айналу, төмен қан қысымы, сананың шатасуы, жүру проблемалары. Бауырдың зақымдануына байланысты адам комаға түсіп, қайтыс болуы мүмкін.
1974 жылдан бастап амигдалин Австралияда тыйым салынған 10 заттың тізіміне енгізілді, себебі оның уыттылығы жоғары және емдедегі тиімділігіне нақты дәлелдер жоқ. Оған Еуропа мен АҚШ-та да тыйым салынған. В17 дәрумені қатерлі ісік ауруын емдейді деген пікірлерді Snopes және Health Feedback сарапшылары жоққа шығарған.
Хабарлама авторы мұздатылған лимон жеуді де ұсынады. Ол қатерлі ісікке қарсы жақсы құрал екен. Бұл желіде жиі кездесетін және фактчекерлер бірнеше рет жоққа шығарған ескі фейк. Лимонның құрамында қатерлі ісікпен тиімді күресуге көмектесетін пайдалы заттар бар. Алайда, онкологияға қарсы әсері дәлелденбеген.
Қатерлі ісік – бұл адам ағзасындағы В17 витаминінің жетіспеушілігі деген пікір жалған. Ғылыми зерттеулер лаэтрил мен амигдалиннің қатерлі ісіктерді емдеудегі тиімділігін растамайды және оларды қолдану денсаулыққа қауіпті, соның ішінде цианидпен улану мүмкіндігі бар. Әрине, лимонның да пайдасы бар, дегенмен, ол дәлелденген емдеу әдістерін алмастыра алмайды. Қазіргі заманғы медицина қатерлі ісікті емдеудің басқа да тәсілдерін ұсынады. Атап айтқанда, онкологиялық аурулармен күресте иммунотерапия өзінің тиімділігін дәлелдеді.
