Алаяқты қалай тануға болады: қашықтан кіру бағдарламалары туралы

Кибералаяқтың құрбаны болу перспективасы қаншалықты зор болып көрінсе де, оны болдырмау жолы өте оңай. Ол үшін олардың қалай әрекет ететінін және өз «жұмысында» қандай құралдарды қолданатынын білгеніңіз жөн. Бүгін олардың бірі – қашықтан кіру бағдарламаларына тоқталамыз.

 

Мұндай бағдарламаларға, мысалы, AnyDesk немесе TeamViewer жатады. Бұл қызметтер үшінші тарапқа компьютерге немесе телефонға қашықтан кіруге мүмкіндік береді. Бағдарламаның екеуі де – лицензияланған және негізінде қауіпсіз. Алайда, алаяқтың қолында пайдаланушыларға зиян тигізуі мүмкін.

Кез келген құрылғыға қашықтан кіруді қамтамасыз ету үшін оған бағдарлама орнату қажет. Содан кейін бағдарлама автоматты түрде бірегей қосылу кодын құрылғыға кіретін адамға айту керек. Бұл кодсыз компьютерге немесе смартфонға қосылу мүмкін емес. Алаяқтар бұл кодты ұрлай алмайды. Жалғыз жолы – ықтимал жәбірленушіні осы сандарды айтуға көндіру. 

Көбінесе алаяқтар адамдарға қоңырау шалып, өздерін банк қызметкерлері деп таныстырады. Олар оны картасынан халықаралық ақша аударымын жасау, қаражатты басқа шотқа салу немесе карта иесі білмейтін басқа бір күмәнді операция жасау әрекеті болғанына сендіреді. Оны қорқытып, шатастырып, алаяқ оған қаражатын «қорғауды» ұсынады. Ол үшін AnyDesk немесе TeamViewer бағдарламасы сияқты «қолдау қосымшасын» жүктеп алу керек. Қосылуға арналған кодты алғаннан кейін ғана гаджеттің жадында сақталған логиндерді, парольдерді, картадағы жинақтар мен қаражат туралы ақпаратты көруге болады.

Банк қызметкерлері Сізден белгілі бір бағдарламаны орнатуды сұрамайтынын ұмытпағаныңыз жөн. Егер өзін банк қызметкері ретінде таныстырған адам сізден қандай да болмасын бағдарламалық жасақтаманы жүктеуді талап етсе, онда оның алаяқ болып шығуы әбден мүмкін. Әрине, олар ұсынған бағдарламаларды жүктеудің қажеті жоқ. Мұндай адаммен сөйлесуді тоқтатқан дұрыс, ал егер сіз телефон тұтқасын қойғаннан кейін ол қайта қоңырау шалса, онда жауап бермегеніңіз дұрыс. 

Егер бағдарламаны жүктеп алсаңыз, бірақ қосылу кодын әлі айтпаған болсаңыз, онда әңгімені мүмкіндігінше тез аяқтаңыз. Ал егер кодты айтып қойған болсаңыз, онда құрылғыны өшіру арқылы сессияны тоқтатыңыз. Алаяқ қажет мәліметтерді әлі алып үлгермеген болар. Содан кейін компьютерден немесе телефоннан қашықтан кіру бағдарламасын жойып, құрылғыны IT маманға көрсетіңіз. Бұл тыңшылық бағдарламалардың жоқтығына көз жеткізу үшін қажет. 

Жоқ. Банк өз қосымшасын барынша қауіпсіз етіп әзірлейді. Оны бұзу мүмкін емес. Бөтен адамның басқа біреудің онлайн-банкингіне кіруі үшін оған карта иесінің көмегі қажет болады. Мысалы, қосылу кодтарын, CVC кодтарын, SMS кодтар мен парольдерді айту керек. Өзіңізді қаскүнемдерден қорғау үшін банк қызметкерлерінің мұндай ақпаратты ешқашан сұрамайтынын және оны ешбір жағдайда үшінші тұлғаларға беруге болмайтынын естен шығармаған жөн.

Осы ережелерді сақтай отырып, телефон алаяқтарын оңай тани аласыздар және олардың құрығына түспейсіз.