Фейк: «Адамдарға ұқсас адамдарды жасау үшін жасырын түрде ДНҚ үлгілері алынады»
Әлеуметтік желілерде белгілі бір виртуалды ғаламда адамдар оларға ұқсас адамдар жасау үшін адамдардан ДНҚ үлгілері жасырын түрде және жаппай алынады деген ақпарат тарады. Бұл теорияның дәлелі ретінде «Қара айна» фантастикалық сериалының эпизоды ұсынылып отыр. Оны талдап, оның неге шындыққа жанаспайтынын түсіндірейік.
Сипатталған теорияда бірден бірнеше негізгі тұжырым бар, олардың ешқайсысы дұрыс емес. Олардың әрқайсысын талдап шығайық.
- Адамдардан ДНҚ материалы жаппай алынады
Біріншіден, мұндай шара планета көлемінде мағынасыз және өте қымбат болар еді. ДНҚ талдауы әртүрлі болады. Қарапайым түрлері адамдар арасындағы туыстықты анықтауға бағытталған. Олардың көмегімен, мысалы, әкелікті анықтайды. ДНҚ-ның неғұрлым күрделі сынақтары адамның қандай да бір ауруға бейімділігі бар-жоғын немесе ұрпақтарда аурудың даму ықтималдығын көрсетуі мүмкін. Кейбір сынақтардың күрделі болатыны сонша, сенімді нәтиже алу үшін пациенттің ғана емес, оның жақын туыстарының да үлгілері қажет. Мұндай тесттер арзан емес: әкелікті анықтайтын қарапайым талдау үшін тапсырыс беруші 100 АҚШ долларын (шамамен 47 700 теңге) төлейді. Ал аурулар мен генетикалық немесе хромосомалық ауытқуларды анықтауға қажетті күрделі сынақтар құны 2000 доллардан асады (шамамен 954 000 теңге).
Яғни, Жер бетінде өмір сүретін 7,753 миллиард адамның ДНҚ талдауына қомақты қаражат кетеді.
ДНҚ материалын ПТР сынақтары түрінде алатыны туралы конспирологиялық теорияның бар екенін де атап өткен жөн. Бұл жалған. Бұл қауесеттерді медициналық ұйымдардың өкілдері де, фактчекерлер де жоққа шығарды. Алдап алынған ДНҚ үлгілерін жинау және сақтау мағынасыз.
- ДНҚ көмегімен цифрлық әлемде адамға ұқсас адамды жасауға болады
Бұл олай емес. Цифрлық әлемде, мысалы, компьютерлік ойындар мен әлеуметтік желілерде адамдар аватарларды пайдаланады. Бұл ДНҚ-ны қажет етпейтін цифрлық кескіндер. Meta компаниясы жариялаған Мета-ғаламда аватар жасау үшін ДНҚ қажет емес. Өзіңіздің цифрлық портретіңізді жасау үшін, селфи жасау, болашақ кейіпкердің шаш үлгісін, киімі мен ерекшеліктерін таңдаса жеткілікті.
- «Қара айна» сериалы болашақта не күтіп тұрғанын болжайды
Шын мәнінде, бұл шоу кез келген ғылыми фантастика сияқты феноменнің бір бөлігі болып табылады, бұл ретте авторлар қазіргі тенденциялар мен жобаларға сүйене отырып, болашақ өнертабыстар мен қоғамдағы өзгерістерді болжайды. Кейбір ғылыми-фантастикалық фильмдерде, мысалы, «Болашақтан келген қонақта», видеобайланыстың болатыны айтылған. Кейде ғалымдар фантаст жазушылардың шығармаларынан шабыт алып, кітаптан оқығанымен немесе фильмде көргенімен жұмыс істейді. Бұл феноменді түсіндіреді.
Нақты «Қара айна» туралы айтатын болсақ, оны жасаушы Чарли Брукер өзінің технология мен технологиялық прогресті қолдайтынын ашық айтқан, ал сериал эпизодтарының идеялары технология мен өнертабыс әкелуі мүмкін тарихтың дамуының ең нашар сценарийлерін жазғанда туындаған. Яғни, сериалда көрсетілгендердің бәрі – қазіргі кездегі идеялар негізге алынған ойдан шығарылған оқиғалар.
Демек, адамдардың келісімінсіз ДНҚ жаппай алынбайды. Жер бетіндегі әрбір адамға ұқсас адамды жасау мағынасыз, ал «Қара айна» сериалы – бұл сапалы ғылыми фантастика.
