Фейк: «Вьетнамда аутизм вакцинациядан кейін ғана пайда болды»
Instagram-да тараған видеода вакцинацияға дейін Вьетнамда аутизм болмаған делінген. Жүйке жүйесінің ауруы елде Билл Гейтстің эксперименттік вакциналарынан кейін ғана тіркеле бастады екен. Бұл жалған.
Видеода америкалық Калифорния штатының дәрігері Энтони Фанмен сұхбат ұсынылған. Айта кетейік, дәрігердің аутизмге ешқандай қатысы жоқ, оның мамандығы – гериатрия. Бұл сұхбат 2016 жылы «Vaxxed: From Cover-Up To Catastrophe» анти-ғылыми фильмінің бөлігі болды. Оны бұрынғы британдық дәрігер, қазір вакцинацияға қарсы белгілі тұлға Эндрю Уэйкфилд түсірген.
1998 жылы Уэйкфилд The Lancet журналында MMR вакцинасы (қызылшаға, қызамыққа және паротитке қарсы) аутизм тудыруы ықтимал деген мақала жариялады. Зерттеуге 12 бала қатысты. Олардың 9-ның ата-анасы балалардың мінез-құлқы мен сөйлеу проблемалары вакцинациядан кейін басталғанын айтқан. Алайда мақалада бұл байланыстың ғылыми дәлелі болған жоқ. Кейінірек Уэйкфилдтің қаржылық қызығушылығы болғаны анықталды: ол аутизмі бар балаларды диагностикалау үшін қолдануға болатын қызылша вирусын анықтауға арналған тестті патенттеді. Тест оң нәтиже көрсетсе, ата-аналар вакцина өндірушілерін сотқа бере алады.
Көптеген зерттеулерден кейін вакцина мен аутизм арасындағы байланыс расталмайды. Уэйкфилдтің мақаласы қате деп танылды, ал оның өзі алаяқтық жасап, адамдарды алдағаны үшін лицензиясынан айырылды. 12 жылдан кейін жарияланым журналдан алынып тасталды. Көптеген дәрігерлер әлі күнге дейін бұл мақаланы жалған деп санайды.
Ирландиялық фактчекер Logically Facts Энтони Фанның вакцинацияның аутизммен байланысы туралы мәлімдемелеріне қатысты тергеу жүргізді. Вьетнамдағы аутизм бойынша зерттеулер шектеулі екені анықталды. Елде оның таралуы туралы ресми деректер жоқ.
Сонымен қатар, бірде-бір ғылыми зерттеу Вьетнамдағы аутизмнің вакцинация бағдарламаларымен байланысын көрсетпейді. 2001 жылға дейін елде аутизм спектрінің бұзылуының (ASD) таралуы туралы сенімді деректер болмаған. Алайда, мұндай деректердің жоқтығы аутизмнің болмағанын білдірмейді. Ауру елде болып, скринингтің жоқтығына байланысты анықталмауы немесе тіркелмеуі ықтимал.
2021 жылы Ханой Қоғамдық денсаулық сақтау университетінің зерттеушілері Вьетнамдағы нәсілдердің таралуы туралы алғашқы ұлттық зерттеуді жариялады. Бұл шамамен «132 баланың 1-і» аурумен ауыратынын көрсетті.
Бірақ Вьетнамнан тыс жерлерде вакциналар мен аутизмнің байланысы бойынша ірі зерттеулер көп жүргізілді. Олардың барлығы вакцинацияның АСБ дамуына әсер ететініне ешқандай дәлел таппады.
Вьетнам Жаһандық вакциналар және иммундау альянсының (Gavi) қолдауына ие болды. Оның негізгі доноры – Билл және Мелинда Гейтс қоры. Алайда, вакцинация бағдарламалары мен аутизм арасындағы байланысты растайтын ешқандай дәлел жоқ.
БҰҰ Балаларға көмек көрсету жөніндегі халықаралық төтенше қорының хабарлауынша, Вьетнамдағы кеңейтілген иммундау бағдарламасы қызылшаны бақылауға ықпал етті, сонымен қатар полиомиелит пен жаңа туған сіреспені жоюға мүмкіндік берді.
Вакцинацияға дейін Вьетнамда аутизм болмаған деген тұжырым жалған. Зерттеулер елдегі АСБ вакцинацияға емес, скринингтің болмауына байланысты анықталмағанын көрсетті. Көптеген халықаралық ғылыми зерттеулер вакцинация мен аутизм арасындағы ешқандай байланысты таппады.
