Электрондық COVID-паспорты: миф пен шындық
Интернетте электрондық COVID-паспорты мәселесі талқылануда. Кейбір пайдаланушылардың пайымдауынша, бұл құжатты әзірлеуді Рокфеллер Қоры қаржыландырады, сондай-ақ электронды денсаулық паспорты идеясы жеке деректердің қауіпсіздігін және қозғалыс еркіндігін бұзады.
Мысалы, блогер Екатерина Коваленко өзінің YouTube-тағы видеосында осы және басқа да мәселелер бойынша алаңдаушылық білдірді. StopFake.kz порталы мұндай паспорттың не үшін қажет болуы мүмкін екенін және әлеуметтік желілерде ол туралы қандай мифтер тарағанын анықтады.
Электрондық COVID-паспорты бірнеше елде жасалып жатыр. Бұл – пайдаланушының медициналық мәліметтері, соның ішінде COVID-19 тест нәтижелері және вакцинациялау туралы мәліметтер енгізілген мобильдік қосымша атауы.
Фейк: жобаны Рокфеллер Қоры қаржыландырады
Шындық: Электрондық COVID-паспортын бірден бірнеше ұйым әзірлеуде. Британиялық жеке меншікті TentoHealth IT компаниясы COVI-PASS жобасын ұсынды.
Commons Project Foundation коммерциялық емес қоғамдық қоры – CommonPass әзірлемесінің авторы.
VST Enterprises компаниясы V-healthPassport қосымшасын жасауда.
IBM корпорациясы да өз жобасын ұсынды – Digital Health Pass.
Фейк: COVID-паспорттары интернет-банкингтердің парольдері мен төлем карталарының деректері секілді дербес мәліметтерді жинайды.
Шындық: әзірлеуші компаниялардың ресми сайттарында қосымшаларда тек медициналық мәліметтер ғана болады, олар өз еркімен, өз келісімімен жүктеледі делінген.
Сонымен қатар, қосымшалар Еуропалық Парламент пен кеңестің жеке деректерді өңдеуге қатысты жеке тұлғаларды қорғау және осындай деректердің еркін қозғалысы туралы ережелеріне бағынады.
Фейк: COVID-паспорттарды жасау міндетті болады.
Шындық: Бүгінгі күні мұндай ақпарат жоқ және болмайды, өйткені барлық электрондық денсаулық паспорттары әзірлену үстінде немесе тестілеу сатысында. Мысалы, Commons Project Foundation коммерциялық емес қоғамдық қоры ұсынған CommonPass нұсқасы Cathay Pacific Airways және United Airlines әуе компанияларында сынақтан өткізілуде.
Сондай-ақ, VST Enterprises компаниясының өз жобасын әлемнің 15 еліне, соның ішінде АҚШ, Португалия, Франция, Панама, Үндістан, Канада, Швеция, Испания, Мексика, Оңтүстік Африка, БАӘ және Нидерландқа жеткізуге келісімшарттар жасағандығы белгілі.
Tentohealth ресми сайтында қосымшасы биыл күзде көпшілік үшін қолжетімді болады деп жазылған.
Фейк: COVID-паспорттарынсыз жұмысқа қабылдамайды
Шындық: мұндай мәлімдемеге негіз жоқ. Әзірлеуші компаниялардың сайттарында қосымшаларды ұжымдағы эпидемиологиялық жағдайды бақылау үшін пайдалануға болады делінген. Бұл талапты міндетті түрде орындау керек екендігі туралы ештеңе жазылмаған.
Фейк: COVID-паспорттарының көмегімен адамдарды бақылауға болады.
Шындық: қосымшалар медициналық мәліметтерді жинау және сақтау үшін ғана жасалған, оларды қажет болған жағдайда, мысалы, әуежайда немесе жаппай іс-шараларда көрсетуге болады. Ресми әзірлеушілердің сайттарының ешқайсысында қосымшаларға GPS функциясы енгізілетіні туралы деректер жоқ.
