Фейк: «Жер өзегі жылжып, планета тез айнала бастады»
Әлеуметтік желілерде қазақстандықтар таратқан видеода Жер өзегі кенеттен солтүстікке қарай ығысып, планета тез айнала бастады және экватор аймағында ұлғайды делінген. Мұның бәрі ғылымға қарсы.
Барлық үш мәлімдемені рет-ретімен талдап шығайық.
Жердің өзегі солтүстікке қарай жылжыды.
Біздің планетамыздың өзегі сыртқы және ішкі қабаттардан тұрады. Ішкі – радиусы шамамен 1,221 км болатын никель мен темір қорытпасынан тұратын қатты шар. Ішкі ядроның температурасы Цельсий бойынша шамамен 5,200 градус. Осыған қарамастан, оны құрайтын металдар 3.6 миллион атмосфераның үлкен қысымына байланысты ерімейді.
Ядроның сыртқы қабаты да никель мен темірден тұрады, бірақ оларға түсетін қысым айтарлықтай аз, бұл металдардың сұйық болуына әкеледі.
Жер ядросының айналуынан Жердің магнит өрісі туындайды. Бұл өрістің қалыптасуы мен жұмыс істеуінің нақты механизмдері әлі толық зерттелмеген.
2023 жылдың 23 қаңтарында бірнеше ғылыми журнал ғалымдардың деректеріне сәйкес, Жер ядросы айналуын тоқтатты деп жазды. Алайда, ғалымдардың айтуынша, бүгінгі күні нақты қорытынды жасау мүмкін емес. Жер ядросының айналуы, оның жылдамдығы немесе тоқтауы туралы сенімді пікір айту үшін ұзақ мерзімді бақылау жүргізіп, қосымша мәлімет жинау қажет.
Ғылыми әдебиеттерде Жер өзегінің солтүстікке қарай жылжығаны туралы ештеңе жазылмаған. Мұндай жағдай шынымен орын алса, ғалымдар бұл туралы міндетті түрде хабарлайтын еді.
Планета тез айнала бастады
Бұл мәлімдеме ғылымға қарсы. Жер өз осін шамамен 24 сағат ішінде, яғни бір күнде толық айналып шығады. Егер планета тез айнала бастаса, онда тәулік уақыты қысқарып, адамдар оны байқайтын еді.
Сонымен қатар Жердің тез айналуы елеулі табиғи апаттар тудырады. Экватор аймағында ең күшті цунами болып, жанартау белсенділігі едәуір артады, барлық құрлықтарда жер сілкінісі болады.
Жер экватор аймағында ұлғайды
Бұл мәлімдеме ішінара дұрыс. Ғалымдардың бақылауларына сәйкес, экваторға жақын Жердің көлемі өсіп келеді. Бұл туралы БАҚ 2002 жылы жазған болатын. Ғалымдар 20 жыл ішінде Жер экваторға жақын жерде шамамен бір миллиметрге кеңейді деп мәлімдеді. Планетамыз бірден айтарлықтай ұлғайған жоқ. Жалпы, бұл ақпарат шынайы болып көрінсе де, таратылған видеода ол қатты бұрмаланған.
Жоғарыда айтылғандарды қорытындылайтын болсақ, онда таралған ақпаратқа сенудің қажеті жоқ.
